Osiedle Byki w Piotrkowie. Przyłączone do miasta zachowało wiejski charakter [ZDJĘCIA]

Piotrkowskie osiedle Byki w granicach Piotrkowa jest zaledwie od 47 lat. To dla tej dawnej wsi stosunkowo krótki jej wycinek historii. Podobnie jak miasto, którego jest częścią, ma kilkusetletnią przeszłość. Leży w północnej części miasta, wzdłuż ulicy Kasztelańskiej.

Wieś Byki pojawiła się w źródłach pisanych już od 1416 roku. Jan z Byków otrzymał dla wsi w 1454 roku prawo niemieckie. Do dziś znana jest ze znajdującego się tu zamku Jaxa Bykowskich. Osiedle, mimo przyłączenia do miasta w 1977 roku, nie zmieniło swojego charakteru. Nadal dominuje tu zabudowa jednorodzinna i zagrodowa.

ZOBACZ TAKŻE: Województwo piotrkowskie powstało 1 czerwca 1975 roku. Jego istnienie to też okres rozkwitu Piotrkowa [ZDJĘCIA]

Z prywatnej wsi w granice miasta

Resztówkę rozparcelowanego majątku w początku XX w. kupił Maksymilian Czarnecki. W roku 1961 Czarnecki, ostatni pry­wat­ny wła­ści­ciel dwo­ru, prze­ka­zu­je gmach pań­stwu pol­skie­mu z prze­zna­cze­niem na po­trze­by oświa­ty rol­ni­czej. Odrestaurowano go w latach 1959-1964. Kosztowało to wówczas około siedmiu milionów złotych. W 1964 w By­kach otwar­to Tech­ni­kum Rol­ni­cze. W póź­niej­szych la­tach mieściło się tu Policealne Studium Weterynaryjne, potem Zasadnicza Szkoła Ogrodnicza, a od roku 1980 Ośrodek Doradztwa Rolniczego.

Wieś Byki od 1867 należała do gminy Szydłów w powiecie piotrkowskim w guberni piotrkowskiej. W 1933 roku utworzono gromadę o nazwie Byki, składającej się ze wsi Byki i kolonii Karolinów. Wiadomo, że dziesięć lat później liczba mieszkańców wynosiła 290.

Po kolejnej reformie administracyjnej 1 stycznia 1973 Byki znalazły się w nowo utworzonej gminie Piotrków Trybunalski. A od 1 lutego 1977, gdy gminę Piotrków Trybunalski zniesiono, Byki zostały włączone do Piotrkowa Trybunalskiego.

ZOBACZ TAKŻE "Pioma" w Piotrkowie produkowała dla górnictwa. To tu świętowano barbórkę [ZDJĘCIA]

Zabytkowy zamek w dawnej wsi rodowej

Zamek Bykowskich, albo też zamek Byki to charakterystyczna budowla, w jakiej obecnie mieści się Powiatowy Zespół Doradztwa Rolniczego z adresem przy ul. Kasztelańskiej w Piotrkowie.

Gmach w obecnym kształcie ma wy­gląd, jaki uzyskał po XIX-wiecz­nej prze­bu­do­wie. Znajduje się w rejestrze zabytków, podobnie jak okalający go park.

To budowla murowana, późnorenesansowa, zbudowana na rzucie wydłużonego prostokąta. Część środkowa budynku i baszta jest trzykondygnacyjna, skrzydła mają dwie kondygnacje. W narożach zachowały się dwie baszty. Na uwagę zasługują renesansowe obramowania okien i portale.

Praw­do­po­dob­nie naj­star­szym ele­men­tem dwo­ru jest wie­ża sto­ją­ca w je­go cen­tral­nej czę­ści, któ­rej po­wsta­nie hi­sto­ry­cy da­tu­ją na dru­gą po­ło­wę XVI wie­ku. Pier­wot­nie by­ła to kon­struk­cja wol­no­sto­ją­ca, wznie­sio­na na pla­nie pro­sto­ką­ta o bo­kach 7 na 12 me­trów, któ­rą pod ko­niec XVI wie­ku roz­bu­do­wa­no i do któ­rej od po­łu­dnia do­sta­wio­no mie­rzą­ce 28 me­trów dłu­go­ści skrzy­dło miesz­kal­ne.

Przypuszczalnie na początku XVII wieku w wie­ży przebito bramę, a jej wschod­nią ele­wa­cję ozdo­bio­no por­ta­lem bram­nym uję­tym w pół­ko­lum­ny, or­na­men­tem ple­cion­ko­wym, efek­tow­nym masz­ka­ro­nem oraz kar­tu­szem her­bo­wym z wi­ze­run­kiem gry­fa.

Od północy i południa do wieży bramnej przy­le­ga­ją skrzy­dła miesz­kal­ne. Podobno zamek był kiedyś otoczony fosą. Od po­łu­dnia i za­cho­du ota­cza zamek park, któ­ry daw­niej był więk­szy i praw­do­po­dob­nie na­wod­nio­ny ka­na­ła­mi. Na północ od zamku zachowały się stawy.