Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny przy Krakowskim Przedmieściu. Miał powstać na miejscu pogańskiego kultu i świętych dębów [ZDJĘCIA]

Kościół filialny pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Piotrkowie według legendy powstać miał już w IX wieku na miejscu, na którym oddawano cześć pogańskiemu bóstwu: „Czarnemu Bogu" czyli "Czartowi". Natomiast dzwonnica kościelna miała zostać wybudowana na miejscu świętych dębów, których kora i liście posiadać miały właściwości lecznicze. Tę mityczną świątynię wybudować miał misjonarz Paweł Morawiak, ale została zniszczona przez pogańskich mieszkańców pobliskiego Piotrkowa.

Według źródeł historycznych w roku 1373 murowany kościół „obok drogi kamiennej" ufundował Jaśko Kmita z Wiśnicza, starosta sieradzki w latach 1367-1371 i ponownie 1372-1375. Jako uposażenie kościoła nadał folwark Szczekanicę pod warunkiem odprawiania nabożeństw za Kazimierza Wielkiego.

Teren pod kościół i cmentarz przykościelny podarował Jan, wójt piotrkowski. Fundację w roku 1392 zatwierdziła królowa Jadwiga. W pobliżu kościoła, położonego u zbiegu traktów wiodących do Krakowa i Rozprzy, znajdowała się osada targowa również wydzielona z gruntów wójtostwa piotrkowskiego.

ZOBACZ TAKŻE: Stacja towarowa w Piotrkowie to zabytkowe obiekty. Zamiast kolei budynki przejął handel [ZDJĘCIA]

Kościół filialny piotrkowskiej fary

Szczególnym zniszczeniom uległ on w czasie potopu szwedzkiego w 1657 roku. Po tych zniszczeniach odbudowany został w roku 1666. W 1848 roku kościół został zniszczony w czasie burzy. W drugiej połowie XIX wieku był kilkakrotnie przebudowywany, jednak nadal jeszcze utrzymywał swój gotycki charakter. Do utraty stylowego charakteru doprowadziły prace budowlane podjęte w 1900 r.

Teren wokół kościoła pełnił funkcję cmentarza, na którym miały być chowane osoby skazane przez Trybunał Koronny, mieszkańców przedmieścia i żołnierzy poległych w czasie działań wojennych.

ZOBACZ TAKŻE: Młyn przy Słowackiego w Piotrkowie. Góruje nad okolicą od połowy XIX wieku [ZDJĘCIA]

Kościół na terenie dawnego przedmieścia

W narożniku północno-wschodnim działki znajduje się figura Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny ustawiona na wyniosłym postumencie i czwórściennym słupie. W zachodnim odcinku muru, na wysokości kościoła zostały wmurowane trzy płyty nagrobne w różnym stopniu zniszczone.

Główne wejście na teren kościelny znajduje się w północno-wschodnim odcinku muru. Tworzy je brama z dwoma furtami po bokach. Skrzydła bramy i obie furty - kowalskiej roboty, ażurowe, z prętów stalowych.

ZOBACZ TAKŻE: Liczba mieszkańców Piotrkowa niższa niż przewidywano. Miasto wyludnia się w szybkim tempie

 Jeden z najstarszych kościołów z barokowym wnętrzem

Barokowe wyposażenie kościoła pochodzi z XVII i XVIII wieku. Do cenniejszych elementów należą ołtarz główny z połowy XVIII w., który nosi wezwanie Matki Bożej z Dzieciątkiem. Drewniany ołtarz w kształcie łuku wspiera się na czterech złoconych kolumnach. Pokryty jest polichromią imitującą marmur i zdobiony figurami aniołów oraz przedstawieniem gołębicy symbolizującej Ducha Świętego. Ołtarz zawiera obraz z połowy XVII wieku przedstawiający Matkę Boską z Dzieciątkiem. Na zasuwie obrazu umieszczony jest wizerunek Jezusa Chrystusa z Najświętszym Sercem.

Podczas prac porządkowych w 1999 w kościele odkryty został inny obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem. W trakcie renowacji ustalono, że pierwotny obraz ma rodowód późnogotycki. Usunięto z niego warstwę z XIX-wieczną kopią obrazu Rafaela, a następnie warstwę barokową z 1735. Z kolejnej warstwy z XVII w., z powodu złego stanu zachowania warstwy pierwotnej, pozostawiono twarz Matki Boskiej, zaś w pozostałej części obrazu odsłonięto gotycki oryginał. Obecnie obraz znajduje się w nowym kościele parafialnym Najświętszej Maryi Panny przy ul. Śląskiej.