Kiedy dług przestaje być egzekwowany? Sprawdź, które zobowiązania się przedawniają

Przedawnienie długu w Polsce nie dotyczy wszystkich zobowiązań. Różne rodzaje długów mają przypisane konkretne okresy przedawnienia. Warto znać te terminy, ponieważ w przypadku ich upłynięcia dług staje się trudny do dochodzenia. Oto najważniejsze informacje dotyczące różnych rodzajów długów:

• Długi cywilne – Zobowiązania wynikające z umów cywilnych przedawniają się po 6 latach. Jeśli w tym czasie wierzyciel nie podejmie działań zmierzających do odzyskania długu, roszczenie ulega przedawnieniu.
• Zobowiązania gospodarcze – Przedsiębiorcy, którzy mają nieuregulowane należności, mogą liczyć na przedawnienie tych zobowiązań po 3 latach.
• Rachunki za media – Długi za prąd, gaz, wodę i inne media również przedawniają się po 3 latach.
• Kaucje i zaliczki – Niezwrócone kaucje, zaliczki czy przedpłaty można uznać za przedawnione po 3 latach.
• Abonament RTV – Długi związane z abonamentem telewizyjnym i radiowym przedawniają się po 5 latach, ale jest to dług cykliczny, co oznacza, że przez cały czas jego trwania należy płacić. Dług narasta co miesiąc, a przedawnienie dotyczy tylko okresu sprzed 5 lat.
• Zobowiązania wynikające z umów o pracę – Takie długi przedawniają się po 3 latach.
• Kredyty i długi na karcie kredytowej – Kredyty bankowe, podobnie jak długi na kartach kredytowych, mogą przedawnić się po 3 latach.
• Umowy ubezpieczeniowe – Przedawniają się również po 3 latach, jeżeli w tym czasie nie podejmie się żadnych działań prawnych.

Czy przedawnienie oznacza, że dług znika?

Chociaż przedawnienie pozbawia wierzyciela prawa do dochodzenia roszczenia w sądzie, nie oznacza to automatycznie, że dług zniknął. Dług nadal istnieje, ale wierzyciel nie może skutecznie wyegzekwować jego spłaty. Ważne jest, że przedawnienie długu jest uznawane przez sąd dopiero wtedy, gdy dłużnik zgłosi ten fakt i wykroczy w odpowiedni sposób.

Należy pamiętać, że przedawnienie nie jest automatyczne. Zdarza się, że wierzyciel podejmuje działania, które przerywają bieg przedawnienia. Na przykład, wysłanie wezwania do zapłaty powoduje zatrzymanie biegu przedawnienia. Ponadto dług może być uaktualniony, gdy dłużnik ponownie potwierdzi zobowiązanie, np. podpisując nowe porozumienie.

Komornik a przedawnienie – pułapka dla dłużników

Pomimo tego, że dług może być przedawniony, sytuacja zmienia się, gdy sprawa trafi do komornika. W momencie, gdy komornik rozpocznie postępowanie egzekucyjne, zaczyna działać inny mechanizm. Przedawnienie nie kończy postępowania egzekucyjnego – przeciwnie, może ono zostać wznowione. Jeśli wierzyciel działa aktywnie, może nawet doprowadzić do tego, że przedawnienie zostanie skutecznie przerwane.

Jak mówi portal „kb.pl”, cytowany przez Onet, „nawet jeśli postępowanie zostanie umorzone, sprawa może wrócić do komornika przed przedawnieniem, co skutecznie zatrzymuje jego bieg”. Dłużnik w tym przypadku nie może być pewny, że jego dług zniknie z chwilą upływu okresu przedawnienia. Komornik działa na podstawie tytułu wykonawczego, który może zostać ponownie wykorzystany po wielu latach, jeżeli wierzyciel podejmie odpowiednie kroki.

Co może zrobić dłużnik, by ustrzec się przed problemami?

Dłużnik, który obawia się, że jego dług wkrótce zostanie dochodzony przez komornika, ma kilka opcji. Jednym z nich jest negocjowanie warunków spłaty z wierzycielem, który może zgodzić się na rozłożenie zobowiązania na raty. Warto jednak pamiętać, że dłużnik może negocjować tylko z wierzycielem, a nie z komornikiem.

W sytuacji, gdy dług dotyczy osoby zmarłej, można zdecydować się na odrzucenie spadku, jeśli dług został odziedziczony. W takim przypadku spadkobierca nie jest zobowiązany do spłaty długów.

Jeśli dług dotyczy osoby żyjącej, może ona wystąpić do sądu z wnioskiem o umorzenie długu, jeżeli istnieją odpowiednie przesłanki prawne. Może to dotyczyć m.in. sytuacji, w których dług jest nieaktualny lub wymaga umorzenia na skutek nadmiernych trudności finansowych dłużnika.

Dłużnicy w Polsce – jak wygląda sytuacja na koniec 2024 roku?

Z danych Rejestru Dłużników wynika, że na koniec 2023 roku zadłużonych było ponad 2,67 mln Polaków. W 2024 roku liczba ta spadła do 2,6 mln, co sugeruje pewną poprawę sytuacji. Wśród dłużników przeważają osoby z niespłaconymi kredytami, rachunkami za media, a także inne zobowiązania finansowe. Długi te mogą sięgać do naprawdę dużych kwot – najstarszy dłużnik w Polsce ma 74 lata, a rekordzista wciąż ma do oddania ponad 90 milionów złotych. Interesujący jest fakt, że wśród 10 największych dłużników w Polsce aż 6 to mężczyźni.

Jak sprawdzić, czy dług jest przedawniony?

Aby dowiedzieć się, czy dług uległ przedawnieniu, warto skorzystać z Biura Informacji Kredytowej (BIK), które za około 50 złotych umożliwia uzyskanie raportu kredytowego. Jeśli w raporcie znajdą się informacje o przedawnionych długach, dłużnik może złożyć wniosek o ich usunięcie, co pozwala na oczyszczenie historii kredytowej.

W przypadku śmierci dłużnika jego dług nie znika, a obowiązek spłaty przechodzi na spadkobierców, jeśli ci nie zdecydują się na odrzucenie spadku. Co więcej, nawet przedawnienie długu nie pozbawia wierzyciela wszystkich możliwości – może on na przykład wpisać dłużnika do rejestru Biura Informacji Gospodarczej, co znacząco utrudnia uzyskanie kredytów lub innych usług finansowych w przyszłości.