Tak zmieniał się Rynek Trybunalski przez lata. Oto stare zdjęcia placu [GALERIA]

Rynek Trybunalski w Piotrkowie dawniej nosił nazwę Plac Maryjny. To miejsce, które przez wieki pełniło centralny punkt miasta, a jest odzwierciedleniem średniowiecznego układu urbanistycznego. Rynek Trybunalski ma wymiary 60 na 73 metry. Otaczają plac zabytkowe kamieniczki o historycznych nazwach jak: „Wójtowska“, „Ormiańska“, „Pałac Przyłuskich“, „Poczta Królewska“, „Szynk Wierzbicza“. W narożniku rynku i ulic Łazienna i Mokra oraz Szewska znajduje się tzw. Pałac Królowej Bony. Na kilku kamienicach umieszczono tablice poświęcone wydarzeniom historycznym i postaciom związanym z miastem. Stojące przy Rynku kamienice mają w większości XIX-wieczne elewacje. To skutek kolejnych pożarów i wymuszonej przebudowy.

Piotrków z Trybunałem Koronnym

W 1578 roku na sejmie walnym warszawskim utworzono nową instancję sądową Trybunał Koronny (Iudicium Ordinarium Generale Tribunalis Regni), który stał się sądem najwyższym (apelacyjnym) dla szlachty. Miejscami posiedzeń sądów koronnych trybunalskich zostały: Piotrków dla Wielkopolski i Mazowsza, a Lublin dla Małopolski.

Trybunał rozpoczynał obrady w Piotrkowie gdzie sądził od poniedziałku po św. Marcinie (11 listopada) aż do niedzieli Palmowej (Dominica Palmarum). W Piotrkowie sądzono sprawy z terenu Wielkopolski i Mazowsza, tj. z województw: poznańskiego, kaliskiego, sieradzkiego, łęczyckiego, brzeskiego, inowrocławskiego, mazowieckiego, płockiego, rawskiego, oraz z ziemi wieluńskiej i dobrzyńskiej.

Zobacz również: Dlaczego w Piotrkowie mężczyźni umierają tak wcześnie? Żyją niemal najkrócej w Polsce

Rynek Trybunalski z historią

Piotrkowski ratusz był jednopiętrowym budynkiem w kształcie wydłużonego czworoboku, wzniesionym z cegły. Mógł zostać wybudowany w XV wieku i poddawany był kilku przebudowom. W 1611 roku do ratusza dobudowano wieżę, która później mieściła więzienie. Zakłada się, że od lat osiemdziesiątych XVI stulecia do 1792 roku to właśnie w budynku ratusza obradował Trybunał Koronny.

W 1964 roku podczas badań archeologicznych prowadzonych na Rynku Trybunalskim odsłonięto podziemia dawnego ratusza. Zarys fundamentów tej budowli zaznaczono na płycie Rynku – jest tu również pamiątkowa tablica poświęcona 400. rocznicy powstania Trybunału Koronnego.

Pręgierz, hotel, królewska kamienica

Kamienica pod adresem Rynek Trybunalski nr 1 po gruntownej modernizacji została przeznaczona na hotel. Pierwotnie właścicielem kamienicy był Bogumił Szeffer, stąd przydomek "kamienica Szefferów". Po pożarze miasta w 1786 r. budynek został zniszczony. W 1844 r. nieruchomość kupił Franciszek Salezy Jabłoński, dzięki któremu kamienica została odbudowana.

Kamienica, zwana kamienicą Bony, to usytuowana przy ulicy Szewskiej 2 piętrowa budowla, w której wielokrotnie gościła królowa Bona. Jak głosi legenda, w piwnicach monarchini ukrywała swoje skarby.

Z kolei pałac Przyłuskich, to dom należący niegdyś do ostatniego piotrkowskiego starosty Jana Duklan Mieszkowicz-Przyłuskiego. To nazwa najokazalszej kamienicy przy Rynku Trybunalskim 10. Pierwotnie były to dwie kamienice, które przebudowano i połączono. To obecnie dwupiętrowy dom z elewacją z motywami renesansowymi i klasycystycznymi.

Czytaj również: Prezydent Piotrkowa Trybunalskiego milionerem. Prześwietlamy majątek Krzysztofa Chojniaka

Piotrków Trybunalski z 800-letnią historią

Piotrków to miasto lokacyjne z rynkiem i odchodzącymi od niego ośmioma ulicami, umiejscowione między rzeczkami Strawa i Strawka. Otrzymało formę nieregularnego wieloboku o wymiarach około 300 na 350 m. Powierzchnia miasta wynosiła około 8 ha. W mieście zastosowano szachownicowy układ ulic, charakterystyczny dla późnego średniowiecza.

Legenda przypisuje założenie miasta, żyjącemu w I połowie XII wieku, możnowładcy Piotrowi Duninowi zwanemu Włostowicem, który pokutując za czyn nierycerski, miał w Polsce wybudować 77 kościołów, w tym najstarszy kościół w Piotrkowie pod wezwaniem św. Jakuba. To od jego imienia ma pochodzić patronimiczna nazwa miasta, której drugi człon: Trybunalski został nadany w czasach nowożytnych dla upamiętnienia Trybunału Koronnego.

Upadek miasta przyniosły klęski żywiołowe i skutki wojen ze Szwecją toczonych w XVII i początkach XVIII wieku. Wielki pożar we wrześniu 1786 roku zniszczył barokową zabudowę Starego Miasta, które odbudowane w początkach XIX wieku, zachowało tylko średniowieczny układ urbanistyczny i zabytkowe kościoły.

Najważniejsze wydarzenia:
1217 – pierwsza pisemna wzmianka o Piotrkowie (dokument Leszka Białego dla opactwa cystersów w Sulejowie)
1262 – włączenie Piotrkowa do Księstwa Sieradzkiego
1313 – Władysław Łokietek określa Piotrków jako miasto
1346-1347 – spisano statuty piotrkowskie
1404 – odnowienie praw miejskich przez Władysława Jagiełłę
1442-1628 – miejsce odbywania synodów prowincji gnieźnieńskiej
1467 – ratyfikacja pokoju toruńskiego
1469 - 1 grudnia – na sejmie wielki mistrz Henryk VI Reuss von Plauen złożył hołd lenny Kazimierzowi IV Jagiellończykowi
1470 - 20 listopada – na sejmie wielki mistrz Henryk VII Reffle von Richtenberg złożył hołd lenny Kazimierzowi IV Jagiellończykowi
1493 – pierwszy sejm w Piotrkowie
1578 – utworzenie Trybunału Koronnego dla Wielkopolski
1655 i 1657 – zajęcie miasta przez wojska szwedzkie (potop szwedzki)
1702 – ponowne zajęcie miasta przez wojska szwedzkie (III wojna północna)
1846 2 września – odjazd pierwszego pociągu Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej z dworca piotrkowskiego
1915 – umiejscowienie w Piotrkowie siedziby Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego
1918 2-5 listopada – rozbrojenie okupantów austriackich
1919 2 sierpnia – włączenie Piotrkowa do województwa łódzkiego
1939 - 5 września Bitwa pod Piotrkowem Trybunalskim i zajęcie miasta przez Wehrmacht, początek okupacji hitlerowskiej
1945 18 stycznia – wkroczenie do Piotrkowa Armii Czerwonej i Wojska Polskiego.