![Społeczność Greków w Piotrkowie. Ich cerkiew przejął Kościół Prawosławny [ZDJĘCIA] - Zdjęcie główne](https://static.ddbelchatow.pl/galleries/c98e7db7-3f00-454e-9496-03fe5eb7c6e2)
25 marca obchodzone jest główne święto narodowe Grecji zwane Świętem Ewangelizmu i Theotokou. Upamiętnia datę rozpoczęcia Powstania 1821, czyli 25 marca 1821 r., gdy naród grecki powstał przeciwko niewoli tureckiej. Święto to jest również Świętem Kościoła Ortodoksyjnego greckiego.
W pierwszej połowie XVIII w. pewna liczba Greków, uciekając przed turecką tyranią, osiedliła się w polskich miastach. Między innymi w Piotrkowie, a także w Warszawie, Lublinie, Kaliszu, Opatowie, Radomiu.
Grupa religijna Greków przybyła do Piotrkowa z Macedonii w połowie XVIII wieku. Król Stanisław August zezwolił na otwarcie w 1778 roku kaplicy pw. Wszystkich Świętych przy obecnym placu Czarneckiego 10, dawnej ulicy Krótkiej. Pierwszym proboszczem został Grek przybyły ze Świętej Góry Atos Georgis z Chios, noszący polskie nazwisko Sergułowski. Sprawował obowiązki do śmierci w 1832.
ZOBACZ TAKŻE: "Pioma" w Piotrkowie produkowała dla górnictwa. To tu świętowano barbórkę [ZDJĘCIA]
Społeczność grecka z własną religią
Z księgi metrykalnej spisywanej po grecku w latach od 1777 do 1788 wynika, że społeczność grecka w Piotrkowie, miała w swoich szeregach wyświęconych mnichów, którzy sprawowali posługę przed budową cerkwi. Byli to: Wiktor Lawriot, Emmanuil, Jerofiej, Kozma, Michał i Grzegorz Sergułowski, który podpisywał się "ihumen wielkiej ławry". Za jego czasów została urządzona cerkiew pod wezwaniem Wszystkich Świętych na zlecenie piotrkowskich Greków – Janockich, Ruczinskich i Grabowskich na poddaszu w kamienicy należącej do Janockich i Grabowskich.Kaplicę wyświęcił bułgarski biskup Jewsewij, który przyjechał w tym czasie do Piotrkowa by zebrać jałmużnę od chrześcijan z Królestwa Polskiego na rzecz potrzebujących Bułgarów, którzy znaleźli się pod władaniem tureckim. Antymins (płat materiału zastępujący ołtarz) został poświęcony przez patriarchę jerozolimskiego Efrema.
Parafia początkowo liczyła kilkudziesięciu wiernych. Do cerkwi uczęszczali oprócz piotrkowian także inni Grecy, mieszkający w Łasku, Łowiczu, Łęczycy, Częstochowie i Opocznie.
Do 1839 parafia piotrkowska, jako etnicznie grecka, nie podlegała lokalnym strukturom Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Kaplica funkcjonowała jeszcze do 1844 roku, kiedy to podjęta została decyzja o budowie cerkwi przy dzisiejszej ulicy Słowackiego. Grunt pod kaplicę wykupiono od zakonników klasztoru oo. Pijarów za 5 tys. rubli. Budowę nowej świątyni ukończono w 1847 roku. Pierwszym proboszczem został ksiądz Mateusz Wyrzykowski. Poświęcenie obiektu miało miejsce 28 listopada 1848.
CZYTAJ TAKŻE: Dawny Hotel Krakowski w Piotrkowie. Jego restauracja słynęła z potraw z kaczki [zdjęcia]
Tradycja grecko-unicka w Piotrkowie
Cerkiew powstała na miejscu dawnego cmentarza grecko-unickiego, gdzie w 1832 roku uzyskano pozwolenie wzniesienia kaplicy cmentarnej unickiej. Ukończono ją cztery lata później przy wsparciu finansowym Komisji Wyznań i Oświecenia Publicznego.Prześladowania unitów po powstaniu styczniowym 1863 roku, spowodowały zabranie cerkiewki na użytek prawosławnych. W roku 1867 Piotrków Trybunalski został stolicą nowopowstałej guberni w Królestwie Polskim. Ostatni proboszcz unicki, ks. Mateusz Wyrzykowski, zmarł 18 listopada 1868 r.
Gubernator Kochanow w r. 1869, kazał cerkiew przebudować z zastosowaniem do nowego obrządku. Dobudowano wówczas dwie boczne absydy, przedłużono od północy ołtarz, fasadę powiększono dobudowaniem wieży. Wyrzucono boczne ołtarze, organy i z głównego ołtarza dzieło prof. Kokulara - obraz Wszystkich Świętych, a zastąpiono go pracą Wasiljewa. Ikonostas sprowadzono z Petersburga. Ukończona przebudowa w r. 1870 kosztowała 32 tys. rubli.
Po zakończeniu przebudowy 9 grudnia 1870 roku cerkiew została ponownie wyświęcona pod wezwaniem Wszystkich Świętych przez Joannicjusza biskupa Warszawskiego i Nowogieorgijewskiego w asyście zgromadzonego duchowieństwa.
ZOBACZ TAKŻE: Huta szkła "Kara" w Piotrkowie nie przetrwała zmian w gospodarce. Następcy też nie mieli szczęścia [ZDJĘCIA]
Kościół greckokatolicki w Polsce
Kościół Greckokatolicki powstał w roku 1596 w wyniku zawarcia unii brzeskiej. W jej wyniku część hierarchii Kościoła Prawosławnego na terenach ówczesnej Rzeczypospolitej podporządkowała się jurysdykcji papieskiej, zachowując przy tym dotychczasowy obrządek.Uznając dogmaty katolickie, Kościół Greckokatolicki zachował prawosławne odrębności liturgiczne i prawne, w tym małżeństwo księży przed święceniami oraz odmienny kalendarz kościelny i języki liturgii.
Rosja carska traktowała grekokatolików jako odłączonych przemocą od Kościoła Prawosławnego. z cerkwi unickich usuwano wszystko, co się łączyło z liturgią łacińską, zatem organy, konfesjonały, monstrancje.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.