![Najstarszy kościół w Piotrkowie Trybunalskim. Pamiątka średniowiecznej przeszłości [ZDJĘCIA] - Zdjęcie główne](https://static.kutno.net.pl/galleries/b51ba48d-a24d-41ed-a191-e1c8f5d81e32)
Przez trzysta lat Fara była jedną z najważniejszych świątyń Rzeczpospolitej. Stała się miejscem synodów i innych zjazdów duchowieństwa i możnowładców z całego kraju. Pełniła też ważną rolę podczas gdy Piotrków stał się siedzibą Trybunału Koronnego. Pochodzący z XV wieku kościół, jest cennym przykładem gotyckiej architektury sakralnej z późniejszymi elementami renesansowymi i barokowymi.
Parafia św. Jakuba pierwotnie korzystała z drewnianego kościoła, a dopiero w XIV wieku powstała murowana świątynia, wzniesiona z fundacji króla Kazimierza III Wielkiego. Budowana była do ok. 1400 r. Stąd w większości elementów zachowały się gotyckie wpływy. Z okresu średniowiecza do dziś zachowała się nawa główna z kruchtą i wieżą. Nawa zachowała swoją wysokość, choć w miejsce pierwotnego drewnianego stropu wzniesiono nowe sklepienia.
Fara od początku istnienia pełniła ważną rolę w państwie Polskim. W 1435 roku do Piotrkowa zwołano zjazd duchowieństwa pod przewodnictwem biskupa Zbigniewa Oleśnickiego. W 1438 r. po raz pierwszy zwołano w Piotrkowie również sejm. Kościół farny gościł najważniejszych dostojników kościelnych ale i świeckich. W 1456 roku odbył się pierwszy w Piotrkowie Trybunalskim synod pod przewodnictwem arcybiskupa Wojciecha Wężyka. Ostatni synod piotrkowski odbył się 22 maja 1628 roku, a zwołał go prymas Jan Wężyk.
Po tym jak przeniesiono sejmy do Warszawy, Piotrków nie stracił na znaczeniu. W 1578 roku utworzono tu Trybunał Koronny – najwyższy sąd Rzeczpospolitej. Kościół farny natomiast stał się miejscem odprawiania rannych mszy świętych, na których musieli pojawiać się przed każdym posiedzeniem deputaci trybunalscy. Poza tym mury świątyni były świadkiem tak zwanego powszechnego wotowania, czyli akceptowania deputatów wybranych na sejmikach szlacheckich.
Kościół św. Jakuba wielokrotnie przebudowywany
Kościół św. Jakuba przez stulecia był wielokrotnie przebudowywany. W 1467 r. z fundacji Stanisław Ostoi, do ściany południowej nawy dobudowano kaplicę pod wezwaniem świętych Panny Marii, Leonarda, Katarzyny, Małgorzaty i Urszuli, która o od 1658 r. nosi nazwę pw. św. Krzyża.W początkach XVI wieku z fundacji królowej Bony o 5 m wydłużono prezbiterium i wybudowano nowe, wyższe sklepienia – kolebkowe z lunetami, zdobione gwiaździstymi żebrowaniami. Pierwotnie prezbiterium było niższe, przykryte płaskim stropem. Śladami po drewnianym stropie nad nawą są zachowane na strychu otwory.
W 1674 roku rozpoczęto budowę kaplicy przy północnej ścianie nawy głównej pw. św. Józefa, obecnie pw. Matki Boskiej Częstochowskiej, z fundacji Elżbiety i Krzysztofa Amendów – piotrkowskich mieszczan.
Przed 1657 r. wieża otrzymała nowy, barokowy hełm. W 1731 r. pożar zniszczył hełm wieży farnej, ale katastrofą groziły również ścianom wieży. Remont rozpoczęto niezwłocznie, prowadził je proboszcz Władysław Rychłowski. W 1786 r. kolejny pożar stopił dzwony, zniszczył hełm wieży i jej mury. Remont zakończył się 1788 r., na wieży zawisły trzy nowe dzwony.
W latach 1872-1878 kościół został przebudowany zgodnie z projektem architekta Ignacego Markiewicza, powiększając kościół. W północnej ścianie prezbiterium wykuto okno doświetlające wnętrze, obniżono poziom posadzki prezbiterium, wykonano nowy, murowany chór muzyczny. W prezbiterium poszerzono arkady wejściowe do kaplic bocznych. Wyremontowano ściany wieży, wykonano portale, a przy południowej ścianie wieży wzniesiono wieżyczkę komunikacyjną.
W 1445 roku zapoczątkowano zwyczaj codziennego, dziewięciokrotnego bicia w dzwony na wieży kościoła farnego ku czci poległych w 1444 roku w bitwie pod Warną.
W XVII w. jedno z pomieszczeń, potężnej, ceglanej, siedmiokondygnacyjnej wieży farnej służyło jako archiwum. W izbie nad kruchtą przechowywano najcenniejsze dokumenty miejskie: księgi sejmowe, trybunalskie i ziemskie.
Od średniowiecza na Starym Mieście
Kościół znajduje się w obrębie Starego Miasta, pomiędzy ulicami: Krakowskie Przedmieście, Starowarszawska, Zamurowa i Garncarska. Tę samą parcelę zajmuje również plebania oraz kancelaria parafialna. Wokół fary znajduje się teren dawnego cmentarza.Kościół jest jednonawowy, z niższym prezbiterium. Prezbiterium i nawa przykryte osobnymi dachami. Wieża zachodnia zwieńczona jest hełmem, w części dolnej czworobocznym, w górnej przechodzącym w ośmiobok, na którym wsparta jest ażurowa galeria z balkonem. W zwieńczeniu ośmioboczna, gruszkowata kopuła zakończona metalowym krzyżem. Budowla wzniesiona jest z cegły. Ściany nawy i prezbiterium są otynkowane. W ścianie wieży zachowane glazurowane główki ceglane.
Ołtarz klasycystyczny pw. Zaśnięcia Matki Boskiej i św. Jakuba ufundowany został w 1808r., przekształcony w 1873 r. zgodnie z projektem Ignacego Markiewicza. Obraz Zaśnięcia Matki Boskiej pochodzi z pierwszej dekady XVI w. sprowadzony do Piotrkowa przez królową Bonę, a wiązany z warsztatem małopolskim. Obraz św. Jakuba w zwieńczeniu Ecce Homo z 1875 r., pędzla Rafała Hadziewicza.
W kościele znajdują się cztery ołtarze boczne. Dwa pochodzące z 1776 r. ufundowane przez mieszczan piotrkowskich - Antoniego i Kunegundę Maruszewskich. Poświęcone św. Antoniemu z obrazami malowanymi przez Rafała Hadziewicza i Matce Boskiej Nieustającej Pomocy z obrazem Cesarzowej Kunegundy w zwieńczeniu.
Następny ołtarz pochodzącym z 1758 r., ufundował proboszcz Antoni Klichowski. Centralne miejsce zajmuje w nim XVII-wieczny krucyfiks z rzeźbami Matki Boskiej i Marii Magdaleny. Kolejny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej ufundowany w 1780 r. przez Szymona Żuchowskiego - proboszcza z Będkowa. W centrum ołtarza obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem malowany przed 1910 r, a na zasuwie obraz przedstawiający Święta Rodzinę. Przy kolumnach rzeźby św. Anny i św. Szymona.
W kościele znajduje się również ciekawa chrzcielnica z 1641 r., barokowe stalle z połowy XVII w. przeniesione z klasztoru franciszkanów piotrkowskich oraz barokowa ambona z początku XVIII w.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.