Piotrków Trybunalski ma jeden z najstarszych cmentarzy żydowskich w Polsce. Powstał pod koniec XVIII wieku, ale najnowsze pochówki były tu w ostatnich latach, już w wieku XXI.
Tak zwany nowy cmentarz żydowski w Piotrkowie mieści się przy ulicy Spacerowej 93. Nowy kirkut leży w pobliżu innych zabytkowych cmentarzy różnych wyznań. To jeden z najlepiej zachowanych cmentarzy żydowskich na terenie województwa łódzkiego.
Cmentarz żydowski przy ulicach Spacerowej i Krętej powstał około 1792 r. Był drugim cmentarzem żydowskim w Piotrkowie Trybunalskim. Pod koniec XVIII w. zdecydowano o otwarciu nowego terenu grzebalnego, gdy stary się zapełnił. Powstał poza miastem, na tzw. Zagórkach.
Pierwszy cmentarz istniał przy synagodze, pomiędzy obecnymi ulicami Wojska Polskiego i Zamkową. Utworzono go na mocy przywileju króla Jana III Sobieskiego, nadanego w Jarosławiu w dniu 16 marca 1679 r., który zezwalał Żydom na osiedlenie się w Wielkiej Wsi i przedmieściu Podzamcze oraz urządzenie synagogi i cmentarza.
ZOBACZ TAKŻE: Województwo piotrkowskie powstało 1 czerwca 1975 roku. Jego istnienie to też okres rozkwitu Piotrkowa [ZDJĘCIA]
Jeden z najlepiej zachowanych kirkutów
Najstarsza część grzebalna jest położona na północ od alei głównej, na niewielkim wypiętrzeniu. Zachowany zespół nagrobków obejmuje stele z piaskowca, datowane na ostatnią dekadę XVIII wieku.W zachodniej części cmentarza, w pobliżu budynku grabarza, pochowani są miejscowi cadycy. To Chaim Dawid Bernard syn Isachara Bera z Działoszyna, zmarły 4 lutego 1858 r., cadyk i lekarz, uczeń Jakowa Icchaka Horowica "Widzącego z Lublina" i Dawida Biedermana z Lelowa.
Kolejny to Meir Menachem Finkler, zmarły w I ćwiartce XX w., cadyk z dynastii radoszyckiej. Trzeci to Isachar Dow Ber ha-Kohen syn Awrahama Cwi Tornheim z Wolborza, zmarły 8 października 1877 r., cadyk, uczeń Urie ze Strzelisk, Isachara Dowa z Radoszyc i Eliezera Hofsteina z Kozienic, Menachem Mosze Waltfried, cadyk z Rozprzy.
ZOBACZ TAKŻE: Słowackiego w Piotrkowie nosiła wiele nazw. Od XIX wieku najbardziej reprezentacyjna arteria w mieście [ZDJĘCIA]
Kwatery wojenne i masowe mogiły
Podczas I wojny światowej na skraju cmentarza utworzono kwaterę żołnierzy poległych w latach 1914-1915. Znajdują się tu także zbiorowe groby osób rozstrzelanych przez Niemców 21 kwietnia 1943 roku. Po 1945 r. na cmentarz przenoszono szczątki osób zamordowanych i pogrzebanych na terenie miasta i w jego okolicach.W masowych mogiłach pochowano ofiary nazizmu: w jednej spoczęły szczątki zabitych na cmentarzu, a w drugiej – ekshumowanych z Lesie Rakowskim.
Odrestaurowano też trzy ohele cadyków oraz odsłonięto tablice upamiętniające postacie ważne dla żydowskiej społeczności Piotrkowa: cadyka Chaima Dawida Bernarda, ostatniego rabina Piotrkowa, Mosze Chaima Laua, i twórcy wielu tutejszych macew, Arona Horowicza.
Z nagrobków odzyskanych przy remoncie dróg utworzone zostało lapidarium. Odnalezione płyty umieszczono wzdłuż południowego muru.
ZOBACZ TAKŻE: Liczba mieszkańców Piotrkowa niższa niż przewidywano. Miasto wyludnia się w szybkim tempie
Cmentarz w administracji gminy żydowskiej
Administracyjnie piotrkowski cmentarz żydowski należy do łódzkiej gminy wyznaniowej. Jest to jeden z około 20 czynnych cmentarzy żydowskich w Polsce.Od 1945 r. pochowano na nim nie mniej niż 17 osób. Poza tradycyjnymi macewami można obejrzeć powojenne nagrobki w formie znanej np. z cmentarzy katolickich, czyli lastrykowych pomników.
Cmentarz ma powierzchnię około 3,5 ha. W zachodnim narożniku znajduje się brama wejściowa oraz wydzielone podwórze z parterowym budynkiem, dawnego domu grabarza. Cmentarz jest otoczony murem z cegły.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.