Ten zasiłek to ratunek dla wielu Polaków... ale niewielu o nim wie. Gdzie się zgłosić?

Prawo do świadczenia przysługuje osobom pełnoletnim, których sytuacja zdrowotna lub wiek uniemożliwiają im aktywność zawodową. Kluczowe jest posiadanie dokumentu potwierdzającego całkowitą niezdolność do pracy – może to być orzeczenie wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie o znacznym bądź umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

W zależności od sytuacji rodzinnej, obowiązują różne kryteria dochodowe:

• dla osoby samotnie gospodarującej: dochód nie może przekroczyć 1010 zł miesięcznie,
• dla osoby w rodzinie: dochód na jednego członka rodziny nie może przekroczyć 823 zł.

W praktyce oznacza to, że osoba pozostająca w trudnej sytuacji materialnej, bez zatrudnienia i z orzeczeniem o niezdolności do pracy, ma realną szansę na uzyskanie regularnego wsparcia finansowego z budżetu państwa.

Nowa wysokość świadczenia w 2025 roku

Ustawodawca podniósł w 2025 roku maksymalny pułap świadczenia do poziomu 1229 zł miesięcznie. Jednocześnie utrzymano minimalny próg wypłaty na poziomie 30 zł. Wysokość wypłacanego zasiłku jest ustalana indywidualnie i zależy od różnicy między ustalonym kryterium dochodowym a rzeczywistym dochodem wnioskodawcy.

Dla przykładu, osoba samotnie gospodarująca bez żadnego dochodu, spełniająca kryteria zdrowotne, otrzyma zasiłek w wysokości 1010 zł. Jeśli sytuacja finansowa jest jeszcze trudniejsza i dotyczy osoby bezdomnej lub w szczególnych warunkach życiowych, świadczenie może sięgnąć nawet 1229 zł miesięcznie, przy spełnieniu dodatkowych przesłanek.

Jak ustalany jest dochód?

Dochód, na podstawie którego ocenia się uprawnienie do świadczenia, obejmuje wszystkie wpływy netto – czyli po potrąceniu składek na ubezpieczenia społeczne i podatków. Uwzględnia się nie tylko wynagrodzenia z pracy, ale także:

• renty i emerytury,
• alimenty,
• świadczenia rodzinne,
• inne świadczenia społeczne i pomocowe.

Warto dodać, że w przepisach uwzględniono wyjątki: niektóre formy wsparcia, jak np. jednorazowe zapomogi czy zasiłki celowe, mogą być wyłączone z podstawy dochodu. Osoby w trudnej sytuacji życiowej powinny każdorazowo skonsultować się z ośrodkiem pomocy społecznej, który wyjaśni, jak ich dochód zostanie obliczony.

Gdzie i jak złożyć wniosek?

Proces ubiegania się o zasiłek stały został uproszczony i dostosowany do potrzeb różnych grup obywateli. Wniosek można złożyć:

• osobiście, w ośrodku pomocy społecznej właściwym dla miejsca zamieszkania,
• przez internet – za pośrednictwem platformy ePUAP lub portalu Emp@tia.

Do wniosku należy dołączyć:

• orzeczenie o niepełnosprawności lub całkowitej niezdolności do pracy,
• dokumenty potwierdzające wysokość dochodów za ostatni miesiąc,
• w przypadku osób samotnych – oświadczenie o samodzielnym prowadzeniu gospodarstwa domowego.

Po złożeniu wniosku, urząd ma 30 dni na jego rozpatrzenie. W międzyczasie pracownik socjalny może przeprowadzić wywiad środowiskowy w miejscu zamieszkania wnioskodawcy, by lepiej ocenić jego potrzeby i sytuację.

Kiedy można otrzymać odmowę?

Nie każda osoba spełniająca kryteria dochodowe automatycznie uzyska zasiłek. Odmowa może nastąpić w sytuacji, gdy osoba:

• nie podejmuje współpracy z pracownikiem socjalnym,
• uchyla się od zaleconego leczenia lub rehabilitacji,
• odmawia uczestnictwa w aktywizacyjnych formach wsparcia, takich jak kursy, szkolenia, czy staże.
• Jak stanowią przepisy, „świadczenie nie przysługuje osobie, która bez uzasadnionej przyczyny odmawia podjęcia zatrudnienia, szkolenia czy stażu, do którego została skierowana przez urząd pracy lub OPS”.

W jakich przypadkach świadczenie może zostać cofnięte?

Zasiłek nie jest świadczeniem przyznawanym na zawsze. Może zostać odebrany w przypadku, gdy zmieni się sytuacja życiowa – na przykład:

• wnioskodawca podejmie pracę zarobkową,
• zacznie otrzymywać inne świadczenia (np. rentę),
• zmieni miejsce zamieszkania lub status rodzinny.

O każdej takiej zmianie należy poinformować ośrodek pomocy społecznej niezwłocznie. Brak aktualizacji danych może skutkować nie tylko odebraniem świadczenia, ale również obowiązkiem zwrotu niesłusznie pobranych kwot.

Czy można pobierać inne świadczenia równolegle?

Tak – zasiłek stały można łączyć z szeregiem innych form wsparcia socjalnego. Należą do nich m.in.:

• zasiłki celowe (np. na zakup opału, żywności czy leków),
• zasiłki okresowe,
• dodatki mieszkaniowe i energetyczne,
• świadczenia pielęgnacyjne,
• specjalne zasiłki opiekuńcze.

Każde ze świadczeń ma jednak własne kryteria i wymagania formalne, dlatego konieczne jest ich indywidualne sprawdzenie.

Dlaczego to wsparcie jest tak ważne?

Zasiłek stały często bywa jedynym zabezpieczeniem dla osób pozostających bez środków do życia. Daje minimalną stabilizację finansową, pozwala opłacić rachunki, kupić żywność czy leki. W ujęciu społecznym stanowi też istotny element zapobiegania marginalizacji grup społecznych. „Świadczenie to przysługuje osobom, które ze względu na wiek, stan zdrowia lub sytuację życiową nie są w stanie samodzielnie zabezpieczyć sobie bytu”.

Znaczenie zmian dla systemu społecznego

Podniesienie wysokości świadczeń w 2025 roku oraz utrzymanie przystępnych progów dochodowych wskazuje na wyraźny kierunek polityki społecznej – większą opiekę nad osobami bezradnymi życiowo. Równocześnie jednak w przepisach zawarto zachęty do podejmowania aktywności zawodowej, co stanowi próbę znalezienia balansu między opieką a mobilizacją do samodzielności.