Charakterystyczna budowla przy placu Zamkowym 4 w Piotrkowie Trybunalskim mieści obecnie Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim. Ale zbudowano ją jako Zamek Królewski w Piotrkowie. To budowla pochodząca z czasów Jagiellonów i wzniesiona przez mistrza, który dla królów z tej dynastii przebudował zamek na Wawelu w Krakowie. Określenie zamek funkcjonuje wśród mieszkańców Piotrkowa. Jest to wyraz sentymentu i dumy z piotrkowskiej siedziby ostatnich Jagiellonów.
Zamek został zbudowany w latach 1512 – 1519. A rozliczenie kosztów budowy nastąpiło w roku 1521. Nadzorował prace mistrz Benedykt z Sandomierza, który zajął się przygotowaniem królewskiej siedziby na polecenie króla Zygmunta I Starego. W Piotrkowie powstała wieża mieszkalna w stylu gotycko-renesansowym zbudowana z cegły i piaskowca. Budynek ma cztery kondygnacje.
W 1918 budynek przekazano Polskiemu Towarzystwu Krajoznawczemu, najpierw przez władze okupacyjne, następnie przez władze polskie. Oficjalny akt dzierżawy władze Rzeczypospolitej wręczyły piotrkowskiemu Oddziałowi PTK 18 listopada 1919. Prace remontowe trwały do 1922. 15 października 1922 roku otwarto Muzeum Krajoznawcze Ziemi Piotrkowskiej. W 1963 rozpoczęto prace restauracyjne. Trwały one do 1970. Od tego roku zamek jest siedzibą muzeum.
Królewska rezydencja na czas sejmów
Zamek Królewski pierwotnie miał być przede wszystkim rezydencją królewska na czas odbywania w Piotrkowie sejmów. Gmach powstał na terenie Wielkiej Wsi za miastem. Obecnie to tereny między doliną Strawy i ulicami: Wojska Polskiego, Wolborską i Rzemieślniczą. Budowla powstała na sztucznym pagórku otoczonym fosą. Wieża powstała planie prostokąta o wymiarach 18,45 × 20,25 m.Zamek został osadzony na cokole z kamieni polnych. Ściany wzniesiono z cegły, a naroża i obramowania okienne wykonano z piaskowca. Grubość murów w dolnej kondygnacji to 2,4 m. W piwnicach umieszczono skarbiec, archiwum oraz loch. Parter budynku był przeznaczony dla dworzan. Pierwsze piętro przeznaczono na prywatne komnaty królewskie. Drugie piętro mieściło komnaty reprezentacyjne, gdzie przyjmowano senatorów, sekretarzy królewskich.
Siedziba króla Zygmunta I Starego górowała nad okolicą. Była rezydencją monarszą do końca panowania króla Zygmunta Augusta. Po unii lubelskiej Piotrków przestał pełnić funkcje sejmowe, a obrady sejmu przeniesiono do Warszawy. Dopiero gdy w 1578 roku król Stefan Batory ustanowił w Piotrkowie Trybunał Koronny, prawdopodobnym miejscem trybunałów początkowo był właśnie zamek. Pełnił także funkcję siedziby starostów piotrkowskich sprawujących sądy grodzkie.
Od renesansu po współczesność
Pierwszą poważną przebudowę zamek królewski przeszedł po zniszczeniach podczas potopu szwedzkiego. Około roku 1670, dzięki staraniom starosty piotrkowskiego Michała Warszyckiego, rozpoczęła się odbudowa. W miejsce zniszczonych portali renesansowych umieszczono barokowe z herbem starosty Abdank. Piece kaflowe zastąpiono kominkami, a dach z dwu na czterospadowy.W XIX wieku budynek został zniszczony podczas pożaru miasta w roku 1865. Władze guberni piotrkowskiej nakazały rozbiórkę ostatniej kondygnacji budynku i przebudowanie go dla potrzeb wojska rosyjskiego. W 1869 roku gubernator piotrkowski polecił odbudować zrujnowany zamek. Obniżono wieżę do dwóch kondygnacji i przykryto nowym dachem z kopułą cerkiewną. Na niższych kondygnacjach skuto nadprożne gzymsy i parapety okienne oraz renesansowe portale. W budynku urządzono cerkiew prawosławną, piekarnię, kancelarię pułkową i magazyny.
W sierpniu 1918 roku budynek przekazano Polskiemu Towarzystwu Krajoznawczemu. Po remoncie w roku 1922 otwarto Muzeum Krajoznawcze Ziemi Piotrkowskiej. Po zniszczeniach z czasów drugiej wojny światowej w 1947 roku Wojewódzki Konserwator Zabytków przystąpił do odbudowy zamku i przywrócenia mu cech renesansowych sprzed przebudowy Michała Warszyckiego. W 1951 roku urządzono na dwóch kondygnacjach budynku Muzeum Historyczne miasta Piotrkowa. W latach 1963-1969 odbudowano trzecią kondygnację i nakryto całość dachem namiotowym. Do naszych czasów zachowały się oryginalne obramowania okienne na parterze i pierwszym piętrze, pochodzące z lat 1520-1525.
Najważniejsze wydarzenia i akty uchwalone na sejmach w Piotrkowie Trybunalskim:
- Wielki mistrz krzyżacki Henryk von Plauen składa hołd Kazimierzowi Jagiellończykowi, 1469 rok
- Uchwalenie tzw. przywileju piotrkowskiego ograniczającego ekonomiczne podstawy rozwoju miast, uszczuplającego prawa mieszczan i przywiązującego chłopów do ziemi, 1496 rok
- Obniżenie cen przypraw i trunków, 1524 rok
- Uchwała zakazująca nabywania dóbr ziemskich przez mieszczan, 1538 rok
- Konflikt pomiędzy Zygmuntem Augustem a szlachtą w związku z jego małżeństwem z Barbarą Radziwiłłówną, 1548 rok
- Reforma monetarna - ustalenie kursu obcej waluty względem własnej, 1567 rok
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.