Kamienica przy Krakowskim Przedmieściu 1 w Piotrkowie. Zanim stanął tu obecny dom, posesje były kilka razy spalone i odbudowywane [ZDJĘCIA]

Działka, na której została wybudowana kamienica, rozmierzona została już przy lokacji miasta w końcu XIII wieku. Nie wiadomo jak była zabudowana w średniowieczu. Przekazy historyczne dotyczące obiektów składających się na domostwo przy ul. Krakowskie Przedmieście 1 są  nieliczne.

Z przekazów archiwalnych wynika, iż budynek istniał już w XVIII wieku, a jego ówczesnym właścicielem był Jan Psut. W roku 1721 kamienica posiadała piwnice określone jako niższe i wyższe oraz pusty plac z tyłu domu.

Według opisu po pożarze w roku 1786 stan kamienicy przedstawiał się następująco: "dół w całości pozostał się, piętro górne co do murów dobre, dach, połapy, okna y drzwi spalone". Z kolei wiadomo, że w 1819 roku na terenie posesji znajdowały się trzy budynki: dom mieszkalny murowany oraz skrzydło boczne, a także dom tylny, przy ul. Pijarskiej.

Według dokumentów hipoteki pruskiej, w 1796 roku właścicielką całej kamienicy była Joanna z Paprockich Godzka, wdowa po Janie Godzkim, mularzu i rajcy piotrkowskim. Po jej śmierci majątek odziedziczyła córka - Weronika z Godzkich Pińska. Kamienica znów została przebudowana przed 1825 r.

ZOBACZ TAKŻE: Młyn przy Słowackiego w Piotrkowie. Góruje nad okolicą od połowy XIX wieku [ZDJĘCIA]

Budynek powstał na gruzach starszych kamienic

W roku 1835 Ignacy Walęcki wydzierżawiając lokal na piętrze kamienicy, będącej wówczas własnością Bogumiła Sztokmar, otrzymał pozwolenie na przebicie muru i połączenie swojej kamienicy z wynajętym lokalem w kamienicy przy ul. Krakowskie Przedmieście 1.

Nieruchomość po śmierci Sztokmara trybunał przeznaczył do sprzedaży poprzez publiczną licytację w roku 1870. Nabywcą został Fajwel Bełchatowski, który po nabyciu kamienicy przystąpił do przebudowy zakupionego domostwa. W roku 1870 dawny piętrowy dom został rozebrany. Na jego miejsce wybudowano w latach 1871-1872 nowy dom, obejmujący także sąsiednią posesję położoną narożnie przy Krakowskim Przedmieściu i ul. Pijarskiej.

Ostatecznie budowa nowego domu została ukończona 1874 r. Powstał budynek z mieszkalnymi pokojami na poddaszu, pokryty blachą żelazną. Dom ten posiadał ganek obejmujący półpiętro drugiej i trzeciej kondygnacji. Ganek był umieszczony na żelaznych szynach i był pokryty blachą żelazną. W ten sposób na terenie dwóch posesji został wybudowany jeden wspólny budynek.

Przed II wojną światową właścicielami byli m.in. Icek Hersz i Chaja Goldblumowie, Mindla Jachimowiczowi, Manuel Szmulewicz, Jakub Ryterband, Hilea Fajner. Na mocy dekretu z 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich połowa opisywanego domostwa przeszła 3 listopada 1961 r. na własność Skarbu Państwa. Obecnie kamienica jest własnością prywatną i pełni, tak jak niegdyś, funkcję mieszkalną, natomiast w przyziemiu zlokalizowane są pomieszczenia handlowo-usługowe.

ZOBACZ TAKŻE: Liczba mieszkańców Piotrkowa niższa niż przewidywano. Miasto wyludnia się w szybkim tempie

Budynek na Krakowskim Przedmieściu między Grodzką a Pijarską

Budynek sąsiaduje od zachodu z dwupiętrową kamienicą mieszkalną przy ul. Grodzkiej 3 założoną na planie litery U. Kamienica ma  trzy klatki schodowe: jedna w skrzydle wschodnim z wejściem od ul. Krakowskie Przedmieście, druga klatka schodowa od strony ul. Pijarskiej dostępna poprzez przejazd bramny, trzecia usytuowana w głębi podwórka. Podwórko dostępne poprzez przejazd bramny zlokalizowany od strony ul. Pijarskiej.

Budynek murowany z cegły ceramicznej. Ściany w piwnicach wykonane z cegły ceramicznej pełnej oraz miejscami z kamieni polnych. Dachy budynków pokryte blachą kładzioną na deskowaniu ażurowym o nieznacznym rozstawie desek.

Budynek trójkondygnacyjny, podpiwniczony, z użytkowym poddaszem, przykryty dwuspadowym dachem z kilkoma lukarnami i kominami w kalenicy, złożony z trzech trójkondygnacyjnych skrzydeł zestawionych w kształt litery C. Narożniki budynku wyoblone.

Elewacja wschodnia trójkondygnacyjna na wysokim cokole. Parter od piętra oddziela profilowany gzyms kordonowy. Trzy środkowe osie wypełniają otwory okienne zwieńczone łukiem pełnym. W ich obrębie balkon z ozdobną metalową balustradą, wsparty na żeliwnych wspornikach.