Zbliża się gruntowna reforma zatrudnienia. Staż pracy się wydłuży

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt, który zakłada uznanie stażu pracy zdobywanego także poza etatem. Zmiana obejmie nie tylko pracę na umowie zlecenia czy samozatrudnienie, ale także inne formy zarobkowania, m.in. współpracę z firmami, pracę w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych czy prowadzenie działalności gospodarczej, nawet w okresie jej zawieszenia z powodu opieki nad dzieckiem.

Co istotne, do stażu pracy będzie można zaliczyć również okresy zatrudnienia za granicą, niezależnie od formy, w jakiej się one odbywały. Warunkiem będzie udokumentowanie tych okresów poprzez stosowne zaświadczenia z ZUS lub inne dokumenty potwierdzające faktyczne wykonywanie pracy.

– To jest zmiana sprawiedliwa, potrzebna i długo wyczekiwana – powiedział rzecznik rządu Adam Szłapka.

Nowe prawo z mocą wsteczną

Zgodnie z zapowiedziami, przepisy będą działały wstecz. Oznacza to, że także okresy przepracowane przed 2026 rokiem – na zleceniu, na własnej działalności czy za granicą – zostaną zaliczone do ogólnego stażu pracy. To niezwykle istotne dla tysięcy pracowników, którzy przez lata byli pomijani w systemie, mimo że aktywnie uczestniczyli w rynku pracy.

Minister pracy Agnieszka Dziemianowicz-Bąk jasno wskazała: przepisy będą działać wstecz, co oznacza, że już wcześniej przepracowane okresy zostaną zaliczone do stażu.

Kto zyska na zmianach?

Nowelizacja obejmuje szeroką grupę pracujących. Do stażu pracy zaliczane będą:

• okresy wykonywania umów zlecenia,
• prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej,
• czas współpracy z innymi przedsiębiorcami,
• okresy zawieszenia działalności w związku z opieką nad dzieckiem,
• członkostwo w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych,
• praca zarobkowa za granicą.

Nowe przepisy szczególnie docenią osoby, które latami działały jako freelancerzy, samozatrudnieni, osoby sezonowo pracujące za granicą czy wykonujące zadania na podstawie kontraktów cywilnoprawnych, a mimo to nie miały dotąd dostępu do świadczeń zależnych od stażu.

Praktyczne skutki reformy

Zaliczanie dodatkowych okresów do stażu pracy wpłynie na szereg świadczeń i uprawnień. Osoba, która udokumentuje czteroletni staż pracy na umowie zlecenia, zyska prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego, zamiast obecnych 20 dni. To realna zmiana, która może mieć znaczenie nie tylko w wymiarze finansowym, ale także zdrowotnym i społecznym.

Nowelizacja otworzy także drogę do otrzymywania nagród jubileuszowych, odpraw czy aplikowania na stanowiska, które wymagają konkretnego doświadczenia zawodowego. Dotychczas osoby pracujące poza etatem były z tych świadczeń często wykluczone, mimo że wykonywały realną, często wieloletnią pracę.

Społeczne i zawodowe uznanie

Zmiana przepisów to również gest symboliczny – potwierdzenie, że każda forma pracy ma wartość i zasługuje na równe traktowanie. Rynek pracy dynamicznie się zmienia, a tradycyjny etat nie jest już jedyną – ani dominującą – formą zatrudnienia. Elastyczne modele pracy, w tym freelance, samozatrudnienie i praca zdalna, zyskały na znaczeniu, a prawo musi za nimi nadążać.

– To jest zmiana sprawiedliwa, potrzebna i długo wyczekiwana – podkreślił ponownie Adam Szłapka, odnosząc się do przyjęcia projektu przez rząd Donalda Tuska.

Przyszłość nowoczesnego zatrudnienia

Rząd zapowiada, że procedury związane z udokumentowaniem okresów pracy pozasystemowej będą proste i przejrzyste. Pracownicy będą mogli przedstawić szeroki wachlarz dokumentów – od zaświadczeń z ZUS po inne dowody, które zgodnie z ogólnymi zasadami dowodowymi potwierdzą doświadczenie zawodowe.

Jeśli ustawa wejdzie w życie zgodnie z planem, 1 stycznia 2026 roku może okazać się datą przełomową dla tysięcy osób, które dotąd czuły się niewidoczne w systemie. To szansa na wyrównanie szans, przywrócenie sprawiedliwości i urealnienie polityki pracy do warunków XXI wieku.