Podwyżka o 75% jeszcze w tym roku? Rząd twierdzi, że to odpowiedź na potrzeby Polaków

Dla wielu rodzin, które musiały dotąd zmierzyć się z kosztami pogrzebu bliskich, różnica między realnymi wydatkami a otrzymywanym wsparciem z państwa stawała się coraz bardziej odczuwalna.
Teraz jednak następuje długo wyczekiwana zmiana – rząd przyjął projekt ustawy, który nie tylko znacząco podnosi kwotę zasiłku, ale również zabezpiecza jego wartość w przyszłości.

Premier Donald Tusk ogłosił decyzję na początku otwartej dla mediów części posiedzenia Rady Ministrów, wyraźnie podkreślając znaczenie tego kroku dla społeczeństwa.

„Komunikat, na który Polacy od dłuższego czasu czekali. Jest decyzja, na razie na poziomie rządowym, o podniesieniu tzw. zasiłku pogrzebowego z 4 tys. do 7 tys. zł” – powiedział premier.

Zasiłek pogrzebowy rośnie – co zakłada projekt?

Zgodnie z projektem nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2026 roku. Najważniejszą zmianą jest oczywiście podniesienie kwoty zasiłku pogrzebowego z dotychczasowych 4 tys. zł do 7 tys. zł.
To wzrost aż o 75 procent. Co istotne, projekt przewiduje również automatyczny mechanizm waloryzacji, dzięki któremu świadczenie nie zostanie już zamrożone na kolejne lata, jak miało to miejsce dotychczas.

Waloryzacja będzie uruchamiana każdorazowo, gdy skumulowana inflacja od momentu ostatniego ustalenia wysokości zasiłku przekroczy 5 procent. To oznacza, że państwowe wsparcie będzie lepiej odpowiadać realiom gospodarczym i zmieniającym się kosztom życia.

„Mamy świadomość, że te 7 tys. zł niekoniecznie wystarczy na wszystkie koszty związane z pogrzebem” – zaznaczył Donald Tusk. Premier wyraził jednocześnie przekonanie, że projekt znajdzie pełne poparcie w Sejmie.

Pogrzeb. 4 tys. to za mało

Uzasadnienie do projektu ustawy nie pozostawia złudzeń – obecna kwota zasiłku w żaden sposób nie odzwierciedla realnych kosztów organizacji pochówku. Jak podano, koszt pogrzebu w Polsce to obecnie wydatek rzędu minimum 8–10 tys. zł. Co więcej, różnice między poszczególnymi regionami są znaczne – w dużych miastach ceny bywają jeszcze wyższe, podczas gdy na wsiach czy w mniejszych miejscowościach mogą być nieco niższe, choć wciąż przekraczają pułap 4 tysięcy złotych.

Od 2011 roku, kiedy po raz ostatni zmieniano wysokość świadczenia, inflacja zdążyła znacząco zmniejszyć jego siłę nabywczą. W praktyce oznacza to, że realna wartość zasiłku systematycznie malała, a rodziny zmuszone były pokrywać większość kosztów z własnej kieszeni.

Wsparcie także przy nadzwyczajnych kosztach pochówku

Oprócz głównej zmiany w postaci podniesienia świadczenia, projekt ustawy przewiduje także modyfikacje dotyczące tzw. zasiłku celowego z pomocy społecznej. Ma on być wsparciem dla osób, które pokryły koszty pogrzebu, ale nie mogą liczyć na standardowy zasiłek pogrzebowy – np. gdy zmarły nie był objęty systemem ubezpieczeń społecznych lub gdy poniesione wydatki wykraczały poza zwyczajowe granice.

Projekt doprecyzowuje, że zasiłek celowy będzie mógł być przyznany w dwóch przypadkach:

• jeśli po zmarłym nie przysługuje zwykły zasiłek pogrzebowy,
• jeśli osoba uprawniona do zasiłku poniosła w związku z pogrzebem koszty nadzwyczajne, trudne do przewidzenia i niemożliwe do pokrycia z zasiłku pogrzebowego.

Wśród przykładów takich kosztów ustawodawca wymienia m.in. przewóz zwłok z zagranicy, którego minimalny koszt zazwyczaj sięga 6–7 tys. zł, a także dłuższe przechowywanie zwłok w chłodni – np. w sytuacjach, gdy termin pochówku musi zostać przesunięty z powodów proceduralnych lub rodzinnych.

Co istotne, przyznanie zasiłku celowego nie będzie uzależnione od kryterium dochodowego ani od wysokości wnioskowanego świadczenia. Jednak istnieje zastrzeżenie – jeśli koszty pogrzebu zostaną pokryte z majątku spadkowego lub z innych świadczeń (np. polisy ubezpieczeniowej), zasiłek celowy może podlegać zwrotowi – w całości lub części.

Kiedy ustawa wejdzie w życie?

Choć projekt ustawy został już przyjęty przez Radę Ministrów, by nowe przepisy mogły zacząć obowiązywać, konieczne są jeszcze kolejne kroki legislacyjne. Dokument musi przejść przez Sejm i Senat, a następnie zostać podpisany przez Prezydenta RP. Rząd przewiduje, że nowe przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku. Termin ten został wybrany tak, by zapewnić odpowiedni czas na przygotowanie się do wdrożenia zmian oraz dostosowanie systemów wypłat w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.

Podwyżka zasiłku pogrzebowego była jednym z postulatów formułowanych zarówno przez obywateli, jak i organizacje społeczne, które od lat zwracały uwagę na narastającą dysproporcję między kwotą świadczenia a rzeczywistymi kosztami pochówku. Jej realizacja – choć dopiero za niespełna rok – stanowi dowód na to, że problem ten został wreszcie dostrzeżony na najwyższym szczeblu politycznym.