Zespół dawnego klasztoru pijarów. To dzieje ewangelików i starego aresztu [FOTO]

Na dawny zespół klasztorny pijarów składają się barokowy kościół wzniesiony w latach 1689-1718 oraz dawny klasztor pijarów. Oba budynki został przebudowane w XIX wieku. Pierwszy służy parafii ewangelicko - augsburskiej, drugi do niedawna mieścił stary areszt śledczy. Zespół klasztorny pijarów w Piotrkowie Trybunalskim to zespół budynków na Starym Mieście w obrębie dzisiejszych ul. Rwańskiej, Wojska Polskiego, Rycerskiej.

Pijarzy przybyli do Piotrkowa w 1674 i osiedli w kamieniczce przy ul. Rwańskiej, otrzymanej od Stanisława Jaxa Bykowskiego. Założyli w niej kaplicę i szkołę, konkurującą z piotrkowskim kolegium jezuitów. W latach 1689–1718 wybudowali kościół. Z czasem zabudowali obiektami klasztornymi cały kwartał. W czasie pożaru miasta w 1786 zabudowania pijarów zostały zniszczone, a oni sami przenieśli się do obiektów po skasowanym zakonie jezuitów. Zakon pijarów z kolei skasowano w 1864 roku.

Kościół pijarski sprzedano parafii ewangelickiej. Utworzono parafię, gdy Piotrków znajdował się pod zaborem pruskim, a o jej powołanie zabiegał pruski minister von Danckelmann. Luteranie objęli świątynię w 1795 roku za sprawą prymasa Ignacego Krasickiego. W 1824 i pod koniec XIX w. dobudowano m.in. dwie wieżyczki i zwieńczono fasadę półkolistym szczytem.

Dawne zabudowania klasztorne zostały zakupione przez władze pruskie, które od 1793 urządziły w nich więzienie. Więzienie w dawnych budynkach klasztornych funkcjonowało aż do 2005. Po przeniesieniu zakładu karnego na obrzeża Piotrkowa na jego miejscu powstało centrum handlowe.

Budynki klasztoru i kolegium, przez kilkakrotne przebudowy i adaptacje do funkcji więzienia, pozbawione zostały zewnętrznych cech budowli barokowych, przetrwały one we wnętrzach. Najlepiej zachował się jednonawowy kościół. Nawa sklepiona krzyżowo, poniżej szeroki, profilowany gzyms. Po bokach nawy po dwie kaplice, z których w 1824 r. usunięto ołtarze i zbudowano drewniane empory.

W 1857 roku rozbudowano tylną ścianę kościoła i w nowo wzniesionej przybudówce ulokowano zakrystię. W połowie XIX wieku kościół wzbogacił się o dwa dzwony. Pierwszy, o wadzie 45 kilogramów ofiarował pastor Leopold Otto; drugi, o wadze 272 kilogramów ufundował Ernest Krapacz, właściciel majątku Żeromin. W 1888 roku podjęto decyzję o kolejnej rozbudowie, przewidującej dodanie dwóch wież do frontowej fasady budynku.

Wystrój i urządzenie wnętrz jest efektem starań dwóch angielskich misjonarzy, George’a Wendta i Ludwika Hoffa przebywających w Piotrkowie w latach 20. XIX wieku oraz Samuela Schäffera, piotrkowskiego aptekarza i Karola Friesego, poborcy kasy obwodowej.

Z pierwotnego wyposażenia kościoła zachował się barokowy ołtarz główny z pocz. XVIII w. i barokowy z rokokowymi ornamentami chór muzyczny. Obecnie grające w kościele organy pochodzą z 1939 roku, wykonane przez piotrkowską firmę Krukowskiego.