Dlaczego Wincenty Witos ukrywał się w Piotrkowie Trybunalskim? Lider ruchu ludowego przebywał w kamienicy przy placu Czarnieckiego [ZDJĘCIA]

Wincenty Witos, polski polityk, działacz ruchu ludowego, trzykrotny premier Rzeczypospolitej Polskiej ukrywał się przez kilka tygodni w mieszkaniu na pierwszym piętrze kamienicy przy placu Czarnieckiego 8. Mieszkał w niewielkim pokoju stale zamkniętym na klucz. Spędził tam między innymi Boże Narodzenie 1944 roku. Działacz ludowy zmarł kilka miesięcy później.

28 lipca 1895 r. utworzono partię chłopską, Stronnictwo Ludowe. Jej działalność prowadzili m.in.: Marcin Augustyński, Jakub Bojko, Karol Lewakowski, Henryk Rewakowicz, Jan Stapiński i Bolesław Wysłouch. W 1903 Stronnictwo Ludowe zmieniło nazwę na Polskie Stronnictwo Ludowe. Następnie różnice powstałe pomiędzy działaczami poszczególnych frakcji przyczyniły się do rozpadu w 1907 na dwa ugrupowania: PSL „Piast” i PSL Lewica.

Wincenty Witos urodzony w 1874 r. młodość przeżywał w okresie kształtowania się polskiego ruchu ludowego w Galicji. Kiedy w 1895 r. w Rzeszowie powstało Stronnictwo Ludowe, pierwsze poważne ugrupowanie chłopskie w Galicji, Witos do niego przystąpił.

Mając 35 lat, był już jednym z najważniejszych polityków Polskiego Stronnictwa Ludowego, posłem na Sejm Krajowy we Lwowie (od 1908 r.), wójtem gminy Wierzchosławice (od 1908 r.), aktywnym członkiem kilku lokalnych organizacji spółdzielczych i oświatowych. Został wiceprezesem nowo powołanego ugrupowania – PSL „Piast”.

Wincenty Witos w Piotrkowie

Po powrocie do Piotrkowa, przebywał u Józefa Krzemińskiego, aby na koniec przenieść się do plebani kościoła pw. św. Jakuba. 

23 marca 1945 roku Witos wrócił do rodzinnych Wierzchosławic. 31 marca 1945 został stamtąd wywieziony przez Rosjan, którzy przetrzymywali go przez 5 dni w areszcie. 12 kwietnia Rząd RP w Londynie wydał komunikat powiadamiający o aresztowaniu polityka. 15 sierpnia premier II RP 1945 trafił do szpitala ojców bonifratrów w Krakowie. Tam zmarł 31 października 1945 roku.

Dlaczego Witos ukrywał się w Piotrkowie? 

Pomimo tego współpracował z polskim Państwem Podziemnym. W 1944 roku powstał plan wywiezienia go do Londynu. W oczekiwaniu na przerzut Witos został ukryty przez Armię Krajową między innymi w Piotrkowie. Plan się nie powiódł. Zwlekano tak długo, aż na treny Polski wkroczyła Armia Czerwona.

Opuścił potajemnie Wierzchosławice jesienią 1944 roku i pod opieką AK udał się do Krakowa, a następnie do Słupi w powiecie włoszczowskim. Jednak nie doszło tutaj do lądowania oczekiwanego samolotu. Kolejne miejsce lądowania wyznaczono w powiecie piotrkowskim. Witos opuścił Słupię i udał się do Piotrkowa.

Kamienica przy placu Stefana Czarnieckiego 8 

Kamienica przy placu Czarnieckiego 8 w Piotrkowie to drugi budynek od południa, zwrócony elewacją frontową ku zachodowi. Fasada nosi cechy klasycystyczne z licznymi ciekawymi zdobieniami. Wybudowano ją prawdopodobnie po 1819 roku, gdy w okolicy dokonano parcelacji i wytyczenia placu. Wcześniej była tu prawdopodobnie zabudowa drewniana.

W 1836 roku posesję narożną przy ówczesnym Nowym Rynku i dwie sąsiednie ze wspólnym podwórzem kupili małżonkowie Andrzej i Marianna Kinn. Po śmierci Andrzeja wdowa otrzymała połowę nieruchomości, zaś drugą połowę za dożywocie dla matki otrzymała Marianna Krochmalska z domu Kinn i wnuczki: Eugenia i Julia Krochmalskie.

W latach 70. XIX w. posesje były własnością żydowskich kupców i rzemieślników. W 1877 r. posesję kupił Fiszel Flattau, potem Erazm Antoni Klotze. W 1878 r. - Józef Socharski, a w 1888 r. - Bolesław Bartendach. W 1896 r. małżonkowie Henoch Lejzor i Sura Frenkiel, później ich potomkowie.

W 1924 r. wywłaszczono Frenklów z części południowej parceli, gdzie znajdowało się wąskie przejście z ulicy Zamkowej do pl. Czarnieckiego. Na wywłaszczonej części działki wytyczono ulicę na przedłużeniu Zamkowej.

Posesja Frenklów była przez wiele lat zaniedbywana, od strony południowej wznosiły się ruiny spalonej piekarni, ściany domu pękały, stropy były naruszone. W czasie kiedy właścicielem nieruchomości był Icek Goldsztejn nadbudowano II piętro w budynku frontowym. W roku 1928 nieruchomość była własnością Gitli Perłowicz. W latach 30-tych pomieszczenia na parterze adaptowano na sklepy. W piwnicach oficyny i w południowej części budynku frontowego mieściła się masarnia połączona z lodownią pod podwórzem w południowo-zachodnim narożniku.

Według wykazu właścicieli nieruchomości w mieście Piotrkowie z roku 1941 kamienica była własnością Laizera i Saury Frenkiel Henoch. Posesja po II wojnie światowej przeszła na własność państwa.