Stary Areszt w centrum Piotrkowa. Znacie jego bogatą historię? [ZDJĘCIA]

Areszt Śledczy, jaki funkcjonował w Piotrkowie w starych murach do 2003 roku przy ul. Wojska Polskiego, to budynek z charakterystyczną wieżyczką wyróżniający się na tle otoczenia. Ten element architektoniczny pozostał w krajobrazie miasta także po przebudowie i uruchomieniu w tym miejscu Galerii "Stary Areszt".

Areszt przy ul. Wojska Polskiego w Piotrkowie Trybunalskim powstał w murach dawnego klasztoru i kolegium zakonu pijarów. Ojcowie sprowadzili się do Piotrkowa w roku 1674 i od tamtej pory rozpoczęło się wznoszenie kolejnych budowli należących do zakonu. Około roku 1718 powstał kościół, klasztor i kolegium. W roku 1786 r. doszło do pożaru, po którym pijarzy przenieśli się do dawnego klasztoru jezuitów, a kościół sprzedali parafii ewangelickiej.

Pierwsze więzienie powstało w budynkach pozakonnych w 1793 r. Po II rozbiorze Polski Piotrków Trybunalski znalazł się w zaborze Pruskim i pruska administracja postanowiła wykorzystać budynki przy obecnej ulicy Wojska Polskiego. Piotrków w czasie gdy leżał w granicach Prus, pełnił funkcję stolicy departamentu Prusy Południowe. W 1807 roku zmieniły się granice zaborów i miasto znalazło się pod panowaniem rosyjskim. Więzienie jednak zostało na sowim miejscu. W początkowym okresie zaboru rosyjskiego więzienie funkcjonowało pod nazwą "Więzienie Inkwizycyjne". W latach 1841 – 1860 był to "Dom Badań", a w latach 1861 – 1914 "Więzienie Piotrkowskie".

Jak wynika z danych historycznych, w 1817 roku w więzieniu w Piotrkowie było 15 cel dla 30 osadzonych. Natomiast w roku 1824 roku średnio miesięcznie przebywało w więziennych celach 75 mężczyzn i 14 kobiet, a w 1830 roku odnotowano pobyt więzionych 90 mężczyzn i 14 kobiet. Tuż przed wybuchem I wojny światowej areszt miał liczyła 124 cele przewidziane dla 680 osadzonych. Liczba osadzonych często dochodziła jednak do 900 osób.

Do 1876 roku w piotrkowskim więzieniu przebywały następujące kategorie osadzonych: skazani na więzienie warowne, odbywający karę zakucia w kajdany, bez prawa do ciepłego posiłku; skazani na więzienie ciężkie, otrzymujący ciepły posiłek; skazani na więzienie poprawcze i karę aresztu publicznego, mogący korzystać z własnego wyżywienia; więźniowie jeszcze nie osadzeni, czyli jak nazwani byliby obecnie, tymczasowo aresztowani.

Czas pobytu w więzieniu uzależniony był od rodzaju kary pozbawienia wolności i wynosił w przypadku więzienia warownego od 10 do 20 lat, więzienia ciężkiego - od trzech do ośmiu lat, a aresztu publicznego i domu poprawy - od ośmiu dni do trzech lat.

Piotrkowskie więzienie w 1901 roku przeszło modernizację. Była to ostatnia przebudowa w jego historii. W niemal niezmienionej formie budowla aresztu przetrwała do 2003 roku. 20 lat temu zlikwidowany został stary areszt, a swoją historię rozpoczęła nowoczesna jednostka wybudowana przy ul. Wroniej 76/90 w Piotrkowie Trybunalskim. A w miejscu dawnego zespołu klasztornego i piotrkowskiego więzienia powstała galeria pod nazwą "Stary Areszt".

Areszt pod adresem Wojska Polskiego 24  miał VI oddziałów. Mieścił się w budynkach pomiędzy ulicami Rycerską i Wojska Polskiego oraz Rwańską.

Nowe życie starego aresztu

Obecnie w zrewitalizowanych obiektach po dawnym areszcie funkcjonuje kompleks handlowo-usługowy Galeria "Stary Areszt". Miejsce to powstało po wyburzeniu części zabudowań. Zachowano budynek przy ul. Rwańskiej, który jest   wpisany do rejestru zabytków. Nienaruszona została też zabytkowa wieżyczka strażnicza na rogu ulicy Rwańskiej i Wojska Polskiego.

Według projektu inwestor planował budowę kompleksu budynków mieszkalno-handlowo-usługowo-biurowych i dwupoziomowy parking. Galeria powstała w 2011 roku. W roku 2022 obiekt zmienił właściciela, ale zachował funkcję handlowo-usługową.

Stary Areszt Śledczy w Piotrkowie Trybunalskim często był wykorzystywany jako plan filmowy. Grał między innymi  w filmach  Krzysztofa Krauze – „Nowy Jork czwarta rano” z 1988 r., Władysława Pasikowskiego – „Psy” z 1992 r., Marka Piwowskiego – „Uprowadzenie Agaty” z roku 1993. To z pieotrkowskiego aresztu ucieka filmowy bohater "Cygan".